Wczesne wykrycie wszelkich zaburzeń i chorób pozwala na szybkie rozpoczęcie leczenia, co zawsze zwiększa szanse na powrót do pełni zdrowia. Mężczyźni po 40. roku życia musi mieć świadomość, że organizm funkcjonuje już inaczej w porównaniu z młodzieńczymi latami. Zobacz, jak kontrolować stan swojego zdrowia i nie dać się zaskoczyć!
- Do najważniejszych badań dla mężczyzn po 40-tce należą morfologia krwi, badania moczu, profil lipidowy, PSA czy ewaluacja SCORE.
- Niektóre kwestie, np. stan jąder, mężczyźni mogą badać samodzielnie i zgłosić się do lekarza w momencie, gdy coś ich zaniepokoi.
- Parametry konieczne do regularnego monitorowania to m.in. masa ciała, BMI, ciśnienie tętnicze oraz obwód w pasie.
- Akcja Profilaktyka 40 PLUS pozwala panom skorzystać z tuzina badań profilaktycznych – jednak zakres zależy od odpowiedzi pacjenta w ankiecie, a program NFZ-u potrwa tylko do 30.04.2025.
Wraz z wiekiem istotnie wzrasta ryzyko rozmaitych chorób. I nie chodzi tylko o nowotwory prostaty, jąder czy prącia – panowie wykazują zwiększone ryzyko zachorowalności na raka płuc i jelita grubego. Duży wpływ na stan zdrowia ma prowadzony styl życia – odżywianie, aktywność fizyczna, używki, czynniki stresogenne, jakość snu czy szczepienia. Niezdrowe nawyki sprzyjają rozwojowi nowotworów, POChP czy chorób układu krążenia. Aby otrzymać spersonalizowane zalecenia, należy mierzyć m.in. ciśnienie i BMI.
Niektóre badania profilaktyczne wszyscy mężczyźni powinni wykonywać na długo przed czterdziestką
Już pacjentom po ukończeniu 20 lat zaleca się, by przynajmniej raz na 3 lata wykonywali morfologię krwi. Stężenie hemoglobiny oraz pewne właściwości białych i czerwonych krwinek niosą ze sobą istotne informacje na temat stanu i kondycji organizmu. W bardziej zaawansowanym wieku warto robić takie badania częściej, raz na rok. To samo dotyczy badania moczu, które może pomóc w wykryciu m.in. infekcji bakteryjnych, zaburzeń pracy układu moczowego, cukrzycy czy nowotworów. Optymalna częstotliwość lipidogramu (pomiarów stężenia cholesterolu, wskazującego na ryzyko miażdżycy czy zawału serca) zależy nie tylko od wieku, ale też obciążeń genetycznych, masy ciała oraz ew. palenia papierosów.
Duże znaczenie już od najmłodszych lat ma samobadanie jąder – najlepiej raz w miesiącu. Wszelkie wyczuwalne zmiany i dolegliwości bólowe należy skonsultować z urologiem – przez https://polmed.pl/lekarze/urolog/ możesz umówić błyskawiczną wizytę u specjalisty. Do jak najszybszej wizyty u tego lekarza powinny skłaniać również takie objawy, jak:
- bolesne oddawanie moczu;
- krwiomocz;
- pieczenie, swędzenie cewki moczowej;
- zaczerwienienie, obrzęk i inne zmiany narządów płciowych.
Dodatkowe badania dla panów po 40-tce, które pozwolą lepiej kontrolować rzeczywisty stan zdrowia
Badanie krwi PSA mierzy stężenia swoistego antygenu gruczołu krokowego. Ponadnormatywny poziom może być wywołany zarówno infekcją, jak i rakiem prostaty. Z kolei najlepszą metodą wczesnego wykrycia nowotworu jelita grubego jest kolonoskopia – w tym przypadku lekarze radzą zwrócić szczególną uwagę na historię takich chorób w rodzinie. Na zagrożenie tą chorobą może wskazywać także obecność krwi w kale – w początkowym stadium będzie nie do wychwycenia „gołym okiem”, dlatego niezbędne są testy laboratoryjne. Gastroskopia raz na 5 lat pomoże rozpoznać wrzody i raka żołądka oraz dwunastnicy. Badania glukozy na czczo należy przeprowadzać przynajmniej raz na 3 lata. Wyniki powyżej 100 mg/dl wskazują na hiperglikemię i rozwój cukrzycy.
Na szczegółowe monitorowanie pracy serca i układu krążenia pozwala elektrokardiogram. Mężczyznom 40-letnim poleca się wykonywanie EKG co 3 lata. Ryzyko zaburzeń sercowo-naczyniowych pozwala ocenić tzw. skala SCORE – bierze pod uwagę płeć, wiek, skurczowe ciśnienie tętnicze, cholesterol i kwestię palenia. Taką ewaluację najlepiej przeprowadzać raz na 5 lat. RTG klatki piersiowej pozwoli ocenić nie tylko stan serca, ale również płuc i kręgosłupa. Zalecenia lekarskie mówią o prześwietleniu co 2 lata. Nie należy również zapominać o sprawdzaniu stanu wzroku oraz uzębienia!
W ramach programu Profilaktyka 40 PLUS można (jeszcze) wykonać do 12 badań diagnostycznych
Cała inicjatywa ma na celu pewne zrekompensowanie ograniczeń dostępności do opieki medycznej i badań na NFZ, jakie spowodował okres pandemii COVID-19. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety mogą skorzystać z pomiarów ciśnienia tętniczego, masy ciała, wzrostu, BMI i obwodu w pasie. Pakiet badań dla panów obejmuje:
- morfologię krwi obwodowej;
- profil lipidowy;
- stężenie glukozy;
- poziom kreatyniny;
- zawartość kwasu moczowego we krwi;
- ogólne badanie moczu;
- próby wątrobowe;
- krew utajoną w kale;
- PSA.
Przed wizytą u lekarzy każdy trzeba wypełnić stosowną ankietę – w Internetowym Koncie Pacjenta, telefoniczne (pod numerem infolinii 800 69 60 64) lub w przychodni, która realizuje świadczenia z programu. Na podstawie odpowiedzi generowane są automatyczne skierowania. Nie ma możliwości samodzielnego wyboru zakresu badań przez pacjenta. Według aktualnych informacji program Profilaktyka 40 PLUS potrwa tylko do końca kwietnia 2025 roku. Ministerstwo Zdrowia nie informuje, by planowało kolejne przedłużenie akcji. Być może ten stan rzeczy jeszcze ulegnie zmianie. Jeżeli nie – pamiętaj, że czekanie w kolejkach do świadczeń NFZ nie jest jedyną opcją. Możesz skorzystać z oferty prywatnej opieki zdrowotnej.
